เอวํ วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปตฺวา นิสินฺนานนฺติ กลาปสมฺมสนาทิวเสน อารทฺธวิปสฺสนานํฯ เอกา สทฺธาติ วิปสฺสนานุสาเรน สฺวากฺขาตธมฺมตา สิทฺธา, ตโต เอว เอกา เสฏฺฐา อุฬารา สทฺธา อุปฺปชฺชติฯ เอกํ เปมนฺติ เอตฺถาปิ เอเสว นโยฯ สคฺเค ฐปิตา วิย โหนฺตีติ เตสํ สทฺธาเปมานํ สคฺคสํวตฺตนิยตาย อพฺยภิจารีภาวมาหฯ จูฬโสตาปนฺโนติ วทนฺติ เอกเทเสน สจฺจานุโพเธ ฐิตตฺตาฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

อลคทฺทูปมสุตฺตวณฺณนาย ลีนตฺถปฺปกาสนา สมตฺตาฯ

3. วมฺมิกสุตฺตวณฺณนา

[249] ปิยวจนนฺติ ปิยสมุทาจาโรฯ วิญฺญุชาติกา หิ ปรํ ปิเยน สมุทาจรนฺตา ‘‘ภว’’นฺติ วา, ‘‘เทวานํ ปิโย’’ติ วา, ‘‘อายสฺมา’’ติ วา สมุทาจรนฺติ, ตสฺมา สมฺมุขา สมฺโพธนวเสน ‘‘อาวุโส’’ติ, ติโรกฺขํ ‘‘อายสฺมา’’ติ อยมฺปิ สมุทาจาโรฯ มหากสฺสปอุรุเวลกสฺสปาทโย อญฺเญปิ กสฺสปนามกา อตฺถีติ ‘‘กตรสฺส กสฺสปสฺสา’’ติ ปุจฺฉนฺติฯ รญฺญาติ โกสลรญฺญาฯ ‘‘สญฺชานิํสู’’ติ สงฺเขปโต วุตฺตมตฺถํ วิวริตุํ ‘‘อยํ ปนา’’ติอาทิ อารทฺธํฯ อสฺสาติ กุมารกสฺสปสฺส, ‘‘สญฺชานิํสู’’ติ วุตฺตสญฺชานนสฺส วาฯ ปุญฺญานิ กโรนฺโตติ กปฺปสตสหสฺสํ เทเวสุ จ มนุสฺเสสุ จ นิพฺพตฺติตฺวา ทานาทีนิ ปุญฺญานิ ภาเวนฺโตฯ โอสกฺกนฺเตติ ปริหายมาเนฯ ปฐมนฺติ กุมาริกากาเลฯ สตฺถา อุปาลิตฺเถรํ ปฏิจฺฉาเปสิ ตํ อธิกรณํ วินยกมฺเมเนวสฺสา ภิกฺขุนิยา ปพฺพชฺชาย อโรคภาวํฯ

ปญฺญตฺติวิภาวนาติ ‘‘อนฺธวน’’นฺเตฺวว ปญฺญายมานสฺส วิภาวนาฯ โอลียตีติ สงฺกุจติ สณิกํ วตฺตติฯ ภาณโกติ สรภาณโกฯ ยํ อตฺถิ, ตํ คเหตฺวาติ อิทานิ ปริเยสิตพฺพฏฺฐานํ นตฺถิ, ยถาคตํ ปน ยํ อตฺถิ, ตํ คเหตฺวาฯ พลวคุเณติ อธิมตฺตคุเณฯ กสฺสปภควโต กาเล นิรุฬฺหสมญฺญาวเสน วจนสนฺตติยา อวิจฺเฉเทน จ อิมสฺมิมฺปิ พุทฺธุปฺปาเท ตํ ‘‘อนฺธวน’’นฺเตฺวว ปญฺญายิตฺถ, อุปรูปริวฑฺฒมานาย ปถวิยา อุปริ รุกฺขคจฺฉาทีสุ สญฺชายนฺเตสุปีติฯ เสกฺขปฏิปทนฺติ เสกฺขภาวาวหํ วิสุทฺธิปฏิปตฺติํฯ